Laimi News Collection
 
Picture
   Laimi thongsawmnga (50000) leng umnak Malaysia cu holh kan i theihlo ruang le kan umnak ah hlat deuh ruangah mah le umnak cio ah hawikomhnakbu (Christian Fellowship) ngeih cio a si. A bikin Kuala Lumpur ahhin Fellowship 40 lengkai
hrawng a um lai ti theih asi. Tiddim lawnglawng hmanh ah Fellowship 20 leng an um tiah kan theih. Malaysia ah Fellowship/Church/Community hi Local deuhin um cio a si i ,hmunkhat ah hawikomhnak " Bu " ngeihkhawh arak sibal lo..
Cu caah Malaysia a ummi Laimi  Fellowship/Church /Community upa hna nih khua an khaan i "Malaysia Chin Christian Union " (MCCU) cu March 21, 2011 , Mie Christian Fellowship Biakinn ah dirh a si tiah thawng kan theih. Atanglei i hi MCCU ah Fellowship/Church/Community a telmi pawl an si.

01. Chin Christian Church of Malaysia
02. Falam Christian Community
03. Falam Christian Community
04. Lai Christian Fellowship (Falam)
05. Khumi Christian Fellowship (Paletwah)
06. Malaysia Lautu Christian Fellowship
07. Malaysia Mizo Community
08. Mara Christian Fellowship
09. Matu Christian Fellowship
10. Mie Christian Fellowship
11. Mizo Christian Fellowship
12. Senthang Christian Fellowship
13. Zophei Christian Fellowship
14. Zotung Christian Fellowship hna kan si.


Komiti aiawh in Za Mang nih a tialnak ah "Chin Christian Fellowship (CCF) le Cho Christian Fellowship (Mindat) zong an EC cio ah hnatlaknak an lak lai i MCCU ah lungkhattein kan dirti cio lai tiah ruahchannak kan ngei" tiah atial

MCCU nih an i tinhmi pawl;

01. Malaysia um Chinmi dihlak naihdeuh le lungrual tein riantuan tinak
02. A pipa deuh le mah Fellowship /Church/Community nih a tuaktan
khawh lomi harnak ton sual tikah tlangtlak pinak le bomhchanhnak
03. Local Khrihfabu Hawikomhnak (National Evangelical Christian
Fellowship) he pehtlaihnak
04. Pastor Visa (Relogious Visa) hmuh khawhnak a lam kawlnak
05. Ramleng um Chinmi hna he i pehtlai in riantuan tinak... etc. hna an si.

2011 kum chung MCCU OB hna cu;

01. Chairman : Rev. Za Mang , Zophei
02. Vice Chairman 1 : Rev. Run Cung Mang, Falam (Lai)
03. Vice Chairman 2 : Rev. Tin Aung , Matu
04. Secretary : Rev. Francis Za Thang, Mie
05. Joint Secretary : Rev. Twa Mann ,Zotung
06. Treasurer : Rev. Za That, Senthang
07. Asst. Treasurer : Rev. Bawi Thian Thein, Falam
(Senthang Forum)
 
Picture
Melbourne, Autralia
Kan ram thatlo rauang i ram le Miphun caah Dothlennak a tuanmi hna CNF/A in, Tawngmangham Pu Solomon le Thla Hei hna cu Pathian lamhruainak in Australia um  Lai miphun sinah Khuakip/ State  kipah an tlawngkho hna ti thawng kan theih. "An caan aa tet deuh caah sau an cam kho lo. Asina in, An kalnak kip  le bia an chimnak kip ah lungtho tein don le cohlan an si caah lung ahmui ngai ngai" tiah Kawi Er nih Chin Mino biaruahnak le a dangdang biaruahnak ah a tial.

Australia  Lai Miphun an tambiknak hmun asi mi hna , Pert, Adelaide , Melbourne , Brisbane khua hna ah din loin, an tlawng kho hna ti zong kan theih."Khua kip an kalnak Laimi pumpak le abu in siseh, Biaknak in siseh ,,,  an rak cohlan hna lawng siloin, CNF/A nih  Lairam caah Dothlennak riantuan ding le hmailei chunmang vialte lungthin i hmuhnak mei an kau khawh tihi hmit hmuh kut tonghin  alang ngai.  Zeicahtiah,hngakchia tilo, Nu tilo, Tar tilo ti awkin, ChinLand Club ah luhduhnak thinlung le CNF/A thazaang kan thawnter ahcun Kawl  ralkap cozah kan doh asi i, Kan miphun luatnak rian kan tuan asi cang timi lungput kha mikip thinlung ah a um cang" ti'n Kawi Er nih cun a tial.

          Tutan Melbourne Laimi  cu Pu Solomon le Thla Hei i hmunkhat  tonbiaruahnak nih Mikip an thinlung  afianter ngai hna. "Chinland club luh lawng siloin, mah le lungtho tein  hlut mi ( Donation ) Phaisa Doller tampi hlutu zong  an um. Riantuan loin Sianginn kailio hmanhnih tawr le cheng an hlutmi ka hmuh tik ah an tuh mi thlaici a nung tiah ka hmuh i pumpak in ka lawm ngai" tiah Kawi Er nih cun ati chap. Tongmangham Pu Solomon le Thla Hei ankhualtlawnnak le tonbiaruahnak nihhin zeitlukindah mi lungthin a thlen e  zeiltukindah Laimi phun kan tuarnak le kan harnak kha fiang tukin an chimhkhawh hna ti kha fiangtein kan theih ca-ah lunglawmh awk ngaingai asi.
Atang lei i video clip hi tutan Melbourne Laimi sin i baitawi an chimnak asi.

 
                   Rakhine ramkulh Kyautdaw khua(myone) ah Apiril (21) ni ahkhan a vaa pa nih khual an va tlawnnak Inn ah a nupi a thah hnuah an tlunnak Inn zong mei in a duah i, Inn (31) a kaang tiah cozah thawngthanhnaak nih a ttial.
 
              Cozah thawngthanhnak nih a langhternak ah cun, Kyautdaw khua chaklei Tinmah khuate ah a ummi U Mee La cu U Ah Kyaw Che (32) le a nupi Daw Ah Phyu Che (27) nuvaa hna pahnih nih an rak tlawng hna  tiah kan theih. Cuti an tlawnlio hna ah cun an nuvaa in an i si i a vaa pa U Ah Kyaw Che nih naam in a tuk i a nupi Daw Ah Phyu Che a thi. A nupi a thah hnuah an
tlunnak U Mee La inn zong mei in a duah tiah a ti.

             U Mee La inn in a dang inn mei nih a tlaihchih hna caah Inn (31) a kaang. Inn a kaangmi (31) lakah hin minung umnak inn (29),primary sianginn (1) le zayat a sawng pakhat hna an si. A man in tuak ahcun Ks ting(86) hrawng an sung tiah asi.

              Inn a kangh ruangah cun inn chungkhar (29),upa he hngakchia he (79) le nu (79) an zaate (158) hrawng umnak nei lo an si tiah thawngthanhnaak nih a langhter.
(Ref: Narinjara news.)
 
Picture
Tuzing (April 17, 2011) ah Malaysia ummi, Laimi ralzam a simi, Pu Peng Thang (Kum30) cu a rianttuantti a hawi le pahnih he Bukit Cheras Alam Damai (Kuala Lumpur, Malaysia) ah an i vel. Pu Peng Thang hi Matupi peng, Leiring khuami a si . A  veltu a hawi le pahnih hna zong cu Matupi peng veve an si. An min cu Kui Loep (Leisen khua), le Zaw Ki (Bunghung khua) an si.
                                 Peng Thang i a chungkhat pa nih a chimnak ah cun “An i  velhnak a ruang taktak hi kei zong ka thei lo, asinain, phone in a rak kan chawnh i ka val kal ah cun Peng Thang pum cu thil lawng tein a khat i a hmai hi a zoh in zoh ngam lo ding phun khin a um”  tiah a ti.
                      “Ka va phak ah hin a thi cu a thi deuh rih lo i a thaw cu a chuah pah rih nain zeibia hmanh a holh kho ti. Palik ka auh hna i palik nih a naihbik nak sizung ah an tlik pi colh. Cuhnuah, cu sizung ah a nunnak cu a liam” tiah Peng Thang chungkhat pa nih cun a chim.A thattu a hawi le pahnih cu zinglei suimilam 2am tluk hrawngah palik nih an tlaih ve hna i a tuhi Bukit Cheras Alam Damai Palik zungah a chiah ko rih hna. Ttuanvo ngeitu nih a herhmi hlathlainak a tuah cuahmah liopi a si..
(Ref: Chinlandguardian)


(Ref: http://www.chinlandguardian.com/news-2009/1296-one-died-two-arrested-over-fight-in-malaysia.html)

 
Picture

HYF thawngthanh ca nih atial nakah "Hakha khualipi April 19-20 ni ah nihnih chung Media training tuah a si. A nihnih nak a dih ni ah Chinland Media Network (CMN) tiah min bunh in a tlamtlin chungnak committee zong derh le tuah colh a si.Hi training ah Hakha in minung paruk hrawng sawm an si. Thantlang lei in minung paruk hrawng sawm an si ve i, training a kai khomi dihlak hi minung 15 hrawng kan si. Training chimtu hna cu Salai Ceu Bik Thawng le Salai Mang Hre Lian an si.. A chimtu zong an thiam taktak. An kan chimhmi zong a tha tuk. A kaimi paoh kan i lunghmuih cio dih hna. May 15 ni ah a tlamtlingmi committee ser i, rian
zong i phawt colh dih i, rian zong tuan hram dawmh colh dingin timhtuahnak an ngei. CMN an derhhnawhchannak cu, Zalong tein Laimi nih Lai caholh, Lai nunphung thanchoter le kil vennak le pakhat le pakhat a kan pehtlaihtlaihtertu si kho dingin timhlamhnak a ngei. Hakha ah zung derh i, News paper, zarhkhat ah voikhat tel chuah dingin le Monthly News, Journal tiang chuah khote dingin saduhthahnak le timhlamhnak a ngei." Hi CMN nih Laimi caholh,nunpung hna  le thawngpang tiang chuak kho dingin  an i timhlamhnak cungah Pathain tunih khuaawng tu tonter ko hna seh
(HYF)
 
Laimi kanpa le mifim bia
1.Laimi kansi kan ti mi ah, aruang dih in ii hmuhkhawh hi atha bik. (Dr.Hmu Thang)

2.Laica uico nih a ei ti hi ka zum bak lo. Kanmah tu hi Lai ca arak ei tu uitum kan si ko. Cathiam deuh timi pawl kan thih hin cun cathiam deuh lo pawl an nung lai i, kan ca cu avoihnihnak uiconih a eite ko lai. (Dr. Bawi Hu)

3.Laimi kan fa kan nau zapi nih, kan laimi le kan lairam vawlei dongh tiang hmunhter ve ding le international level in `hanchoter ve dingah miphunpi lungput ngei cio ko uh mu.(Pu ZiPeng Ni Kung)

4.Dinnak kha rawltam ti hal bangin kan duh taktak hlan pauh cu laimi kan buning cun kan thangcho kho bal lai lo. (Rev .DR. Cung Lian Hup)
+The One Star+

 
  KAN MIPHUN MIN

Tialtu: Salai R Lahnim

Chinlung chuak mipi nih buainak nganpi kan rak ngei, cu kan buainak cu miphun konglam buainak, ethnic identity crisis an timi hi a rak si. Zei miphun dah kan si, kan fiang lo. Kuki kan si le si lo, kan fiang lo. Lai maw kan si Zo ti zong kan fiang lo.

Chin cu ahote dah an si ti zong hi mitam u nih cun kan hngal lo. Mizo kan si, kan ti i hi zong hi zohthan a haumi cu a si. Zomi kan si kan ti than i cu caah cun chimfian a herhnak hi a si. Pakhatnak ah Lai, Zo le Chin konglam ka chim hmasa lai. Pahnihnak ah cun Mizo, Zomi le Kuki kong ka chim te lai.

1.      LAI, ZO, CHIN KONGKAU

1.1.Lai

Hi biafang hi miphun min chimnak a si, a sullam cu “laifang, hrihhram, lianngan, poimawh, cangkang, minung” tinak hna a si. Mi tampi nih cun Chinlung chuak pawl miphun min hrampi, generic term caah an hman tawn i huapzo phun min, umbrellaic ethnonym a si, an ti tawn. Sihmanhsehlaw, hi biafang hi huapzo phunmin caah cun a tling lo. Lai ka si caah Laimi nih a tak in “Lai” timi biafang kan hman tiki kan chimmi le kan huaptermi a hngaltu hna laki minung ka si. Hi biafang kan hman tikah kan chim bik mi, kan sawh bik mi cu Bawm, Mara, Hakha, Matu, Laizo, Thur, Fanai le a dang hna an si. Sawh bik mi, chim bik mi kan ngei. Kan kaa nih Mizo hna, Asho hna le Khumi hna huapter tawn hmanh seh law, kan lungthin chungah ram an ngei lo. Cucaahcun, hi biafang “Lai” timi hi Chinlung chuak pawl huapzo dih ding i kan miphun min caah cun a tling kho lo.

1.2.Zo

Hi biafang zong hi miphun min thiamthiam a si, a sullam cu “tlang, kik, sang, kil, hrut, nauta” tinak hna si. Mi tampi nih cun “Lai” bantukin Chinlung chuak pawl huap dih dingin miphun min caah an hman tawn i “Zo Hnahthlak” tiah an chim tawn. Sihmanhsehlaw, van zoh setmat tikah “Zo” timi biafang hi huapzo phunmin, covering term caah cun a tling kho lo. Sawh bik mi, chim bik mi a ngei ve. Zomi ti le Mizo ti hi Zo kan chim caan i kan thinlung kenne i a rak ummi cu an si. Huapzo phunmin siter timin hmalaknak hi Tedim Area in ai thokmi a si. Mizoram zong fakpi in a kan cul dih. Sihmanhsehlaw, a huap dih loning a langhter tawntu cu a cawilartu pawl an si. Hmur le kaa ah cun Chinlung chuak pawl kan itlum dih, asinain lungthin ah hmun le hma kan ngei tawn lo. A tlummi vial kha “Zo” taktak pawl cu an si. Cucaahcun, “Zo” timi biafang cu huapzo phunmin caah cun a tling lo.

1.3.Chin

Hi biafang hi miphun min a si, i miphun konglam buainak, ethnic identity crisis cinfelnak caah biafang poimawh ngaimi cu a si. “Chin” timi biafang hi Chinese biafang “Jin” in a rami a si, a sullam cu “mi” tinak a si. Fiang deuh in kan chim a si ahcun “laimi” tinak hna, “minung” tinak hna a si.

Chinlung, China ram in kan rak rat lioah hin miphun min pakhat ngeiin kan rak ra i , kan ithenthek hlan tiang cu “Chin” timi min puin kan rak um. Cucaahcun, Chin miphun nih kan van kaltakmi Burma ram tivapi pakhat cu kan miphun min cawiin “Chindwin” tiah auh a si. A sullam cu “Chin miphun umnak hmun, khuasaknak hmun” tinak a si. “Chin” timi min cawiin hi nelrawn ah hin AD 800 hrawng ah khan kan rak um diam cang. Asinain, hi nelrawn hin Chin miphun thekthennak cu a hung chuak.

Kum le caan nih a liam, hmun le ram aa hung dang, cu nih cun Chin holh phun kip a van chuahter. Hi thil hi holhlei mithiam, linguist pawl nih cun fiang tein an rak hmuh. Cupinah, ei le bar ruang hna, ral ruang hna le thil dang a phunphun ruang hna ah “thleidannak” a hung hluar, cu nih cun laihritlai kan sinak cu hrawkin kan miphun min hrampi, generic name tiangin a kan philhter cang.

Sihmanhsehlaw, kan tuanbia, kan nunphung, kan holhrin le kan sining hna kan van zohthan tikah fiang tein a lang komi thil a um, cucu kan dihlak tein Chinlung chuak “Chin” kan si ti hi a rak si. Asho, Chomi, Mizo, Zomi, Laimi, Khumi le Thado zong a kan huap dih. Cucaahcun, British pawl zong nih “Chin” tiah kan konglam an rak tial i vawleipi nih “Chin” tiah a kan hngalh cang.

2.      KUKI MIZO ZOMI

 

2.1.Kuki

Hlanah cun India lei tangin Chinlung chuak pawl auhnak ah an rak hman tawn; tuah cun Manipur State-i khua a sami “Chin” pawl chimnak biafang ah a cang cang. Asinain, anmah lakah hin hi biafang a pom hahdam kho lomi tampi an um, cu nih cun thil cinfel a herh cang ning kha fiang tein a langter.

“Kuki” timi biafang hi Rawlins catial ah cun “Cucu” tiin 1787 ah khan a rung lang, cu hnuah cun a tialning cu remh thanin “Kuki” ti a hung chuak. Assamese le Bangalee pawl nih Chin pawl nehsawhin an kawhauhnak biafang a si, a sullam cu “tlangmi” tinak a si. Cu biafang cu British uktu cheukhat nih an rak hman i “Kuki” tiin kan kong an rak tial. Sihmanhsehlaw, miphun dang nih nehsawhin an kan kawhauhnak, pejorative term a si ti philh lo, a herh. Kan min taktak a si lo. Hihi “Kuki” aa timi zong nih an pommi a si.

2.2.Mizo

“Mizo” timi biafang hi “Zo” timi biahram in a ra mi a si, a sullam cu “tlangmi” tinak si. Hi biafang nih kawh bik mi le auh bik mi, specific signification a ngei, cucu “Lusei” le an thuihruai “saphun” pawl an si. Mi tampi nih Chinlung chuak pawl chimnak ah an hman i fehter le nganter zong an timh ngai. Asinain, huapzo sining a keng kho lo. “Mizo” timi biafang lungthin chungah hin Asho, Cho le Khumi hna an itlum ve lo. Huapzo phunmin si loin “cibing” phunmin a si. “Mizo” si ding cun “pom” le “remti” a herh, Lusei holh thiam ngai a ngai fawn. Cu hnu zong ah cun, “Mizo diktak” si cu a har ngai. Hihi kan ton le kan hngalhmi thil a si. A caan ah “America” ti biafang he an tahchun tawn, a sullam cu “Mizoram a ummi vialte cu Mizo kan si dih” tinak a si. Mizoram ah Bengalee, Cakma le Gorkhali pawl hna hlanpi in an rak um cang. Asinain, “Mizo” an si lo. Kan tuanbia, history ah laitlai an si lo. “Mizo” timi biafang hi political term si loin phunmin, ethnonym a si.

Mizo ah sa a phunmi zeimawzat an um, cu hna nih cun “Mizo vek kan ni” tiin an pule an tlangaupi tawn. An laihritlai tampi, Baal Pathian a bia bal lomi hna hi “saphun” pawl nih an kan hruai awk a si lai lo. “Fa u ber” tiah hla in an lawh tawn, hihi zohthan a herhmi cu a si. Fa u cem cu kum in pei tah a si cu. Cu ti a si tung ah cun, “Mizo Hnahthlak” ti biarual zong hi zohthan herhmi a hong si. Cibing ngaimawhtu Mizo politics zong aa zohfian a herh ve.

2.3.Zomi

“Zomi” ti biafang zong hi “Zo” timi biahram in a rami a si, a sullam cu “tlangmi” tinak thiamthiam a si. Mi tampi nih Chinlung chuak Chin pawl chimnak a si e, an ti tawn. Sihmanhsehlaw, atu kan zohtuah hna lai. “Zomi” ti biafang kan hman tikah hin kawh bik mi, auh bik mi, specific signification a nei, cucu “Paihte” le “a phunteng” pawl an si. A ram kauh tim tawn hna hmanh seh law, lungthin leiah hmun kan ngei ve lo. “Zomi” si bik ngaingai mi hi an um ve, cucu a sining taktak zong a si. Cucaahcun, huapzo phunmin, cover term caah cun a tling lo.

Zomi kan timi hna, Mizo kan timi hna hi phunmin hrampi, generic names si loin cibing phunmin, tribal names an si. Cucaahcun, Mizo-nization thlipi kan kalpi ning zong Aizawl nih hin a zohthan a hau. Kan ifuntomning zong hi zohfian a herh. Dawtnak, laitlai sinak, zalonnak le itluknak ah hrihhram a thlak lo ahcun itibingnak le itibuainak lawng a chuak ko lai, cucaahcun kan fimkhur a herh.

A donghnak ah cun Lai, Zo le Chin sullam kan chim cang; Kuki, Mizo le Zomi sullam zong kan chim fawn. Hi capar nih hin a ruah kiarmar tikah Lai ti tehna le Zo ti tehna cu kan miphunpi min caah cun a pom kho  lo. Cu bantuk thiamthiam cun, Mizo ti tehna, Zomi ti tehna le Kuki ti tehna zong kan miphunpi min caah a pom kho fawn lo. Cucaahcun, fakpi in a ruah hnuah “CHIN” timi min cu a tha bik tiah a ruah i aa thim mi cu a si.
(Globalchin)